‌وکیل! همان‌گونه که از معنی لغوی‌اش برداشت می‌شود، نایب موکل است، اما در چارچوب قانون.

وظیفه وکیل دادگستری این است که از حقوق قانونی موکل دفاع کند و جلوی تجاوز به آن را خواه از طرف دیگر دعوا باشد و خواه از طرف مقامات و مأموران بگیرد.

آنچه وکیل از آن دفاع می‌کند، قانون است که ممکن بوده شکلی باشد یا ماهیتی.

این‌که قانون منطقی است یا غیرمنطقی، خوب است یا بد، عادلانه است یا ظالمانه، اثری در وظیفه وکیل ندارد! آن‌ها از قانون و اجرای درست آن دفاع می‌کنند، با این فرض که با کار خود از تجاوز به حقی جلوگیری می‌کنند یا حقی را به حق‌دار می‌رسانند؛ اما سؤال این است که اگر وکیل همیشه و همه‌جا از قانون و اجرای درست آن دفاع می‌کند، قانون‌شکنان و خاطیان برای چه به او مراجعه می‌کنند و از او کمک می‌طلبند؟ آن‌هم کسانی که تمام هوش و حواس خود را به‌کاربرده‌اند تا حقی را پایمال کنند، حیثیتی را لکه‌دار نمایند یا زندگی را از انسانی بگیرند و دست آخر هم از چنگ قانون بگریزند.

گروه حقوقی روزنامه «جوان» در گفت‌وگو با وکلا و اساتید حقوق، چرایی حضور وکیل در دعاوی را موردبررسی قرار داده است. این افراد معتقد هستند وکیل مدافع عدالت است. پولی بودن وکلا بخش دیگری از مفاد گفت‌وگوی ما با وکلا و اساتید حقوقی است. کسانی که می‌گویند اگر وکیلی منصف باشد، هر پرونده‌ای را قبول نمی‌کند و مدافع ناحق نمی‌شود؛ اما آیا به‌راستی در عمل این‌چنین است؟!

قوانین و مقررات و قواعد حقوقی، حقوق و تکالیفی برای اشخاص تعیین کرده‌اند که گاهی به دلایل مختلف مورد سوءتفاهم واقع می‌شوند و خواسته یا ناخواسته حد و حدود آن‌ها گرفتار بگومگو و اصطکاک می‌شود که حل‌وفصل آن‌ها به دادگستری می‌کشد. «اجرای عدالت» موضوعی است که در نگاه عموم مردم بر عهده دادرسان و قضات دستگاه قضایی است، اما این در حالی است که وظیفه مهم و مؤثری بر عهده وکلای دادگستری نیز در این راستا وجود دارد که به‌موجب قوانین، تعاون و همکاری با قضات برای تأمین همه‌جانبه عدالت در جامعه را فراهم می‌کنند. در اصل باید گفت: وکیل در مسند قضاوت نیست بلکه این رئیس دادگاه یا قاضی و قضات محکمه هستند که حق را از باطل تشخیص می‌دهند و حکم صادر می‌کنند، اما اینکه وکیل چگونه به این دادرسی کمک می‌کنند همان موضوعی است که در این گزارش به آن پرداخته‌شده و در ادامه خواهید خواند.