مسئولیت مدنی وکیل

مسئولیت مدنی وکیل

حدود اختیارات و مسئولیت مدنی وکیل چگونه است

وکیل دادگستری مطابق قانون مدنی، امین محسوب می‌ شود. و تنها زمانی از لحاظ مدنی مسئول می‌ باشد که تقصیر وکیل اثبات شود.

هرچند در وادی امر به نظر می‌ رسد بین وکیل و موكل با توجه به حکومت اصل «نسبی بودن قرارداد ها»، صرفا در مقابل یکدیگر مسئولیت دارند، اما نقض قرارداد توسط وکیل در مقابل موكل مانند خروج از اذن موكل، يا ورود ضرر به ثالث از طریق نقض قوانین وكالتی، جهت نائل آمدن به خواسته موکل، یا فریب دادن طرف مقابل و غيره وكيل را در برابر طرف ثالث مسئول قلمداد می‌ نماید و این از نوع مسئولیت قهری و خارج از قرارداد است.

البته وظیفۀ شخص ثالث زیان‌ دیده است که در مقام مطالبه خسارت، ثابت نماید که فعل یا ترک فعل وکیل یا موکل یا هر دو باعث ورود زیان شده اند، زیانی که فاقد توجیه قانونی است، بنابراین نقض قرارداد وکیل یا موكل حسب ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی، (هر شخصی بدون مجوز قانونی عمدا یا در نتیجه بی‌ احتیاطی به جان یا سلامتی یا مال یا آزادی یا حیثیت یا شهرت تجاری یا بهر حق دیگر که بموجب قانون برای افراد ایجاد گردیده لطمه‌ ای وارد نماید که موجب ضرر مادی معنوی) دیگری شود مسئول جبران خسارت ناشی از عمل خود می‌ باشد.

(به تعبیری نقض قانون یا رفتار متعارف حرفه‌ ای موجب ضمان برای وکیل خواهد بود البته این مسئولیت در صورتی است که رابطه سببیت مستنبط از ماده ۶۶۶ قانون مدنی) و دیگر شرایط، مطالبه خسارت وجود داشته باشد. هرگاه از تقصیر وکیل، خسارتی به موکل متوجه شود که عرفا وکیل مسبب آن محسوب می‌ گردد، مسئول خواهد بود. تعیین سبب عرفی با نظر مرجع صالح حسب مورد دادگاه انتظامی کانون وکلای دادگستری یا مرکز امور مشاوران، وکلا و کارشناسان قوه قضائیه مشخص و خسارت از طریق دادگاه قابل وصول خواهد بود. در تسبیب بر خلاف رفتار مباشر، خسارت وارد شده با واسطه صورت می‌گیرد. مراجع محترم، توجه داشته باشید، ماده ۶۶۶ قانون مدنی بیان می‌ دارد قبل از مراجعه به وکیل یا مشاور، اسناد عادی یا رسمی، تاریخ‌ ها، نامها و اعداد را به همراه داشته باشید.

در رابطۀ وکیل و موکل ممکن است مشکلاتی ایجاد شود؛ مثل‌ اینکه بسیاری از افراد در مواجهه با وکیل، معتقدند که وکیل آن‌ ها کارها را به‌ خوبی پیگیری نمی‌ کند یا در رسیدگی به پرونده جدیت کافی ندارد.

حال در این‌ گونه موارد چه ضمانت اجراهایی برای فعل وکیل در نظر گرفته می‌ شود؟ چه مقرراتی بر نحوه عملکرد وکلا حاکم است؟ به عبارت ساده‌تر اگر کسی شکایت از وکیل خود داشته باشد چه مراحلی را باید طی کند؟

در رابطه با شکایت از وکیل باید توجه داشته باشید که نباید خشم و اندوه شما از رای صادره موجب این امر شود که بی‌ جهت وکیل خود را مقصر بدانید. به همین خاطر بهتر است موضوع پرونده خود و روند رسیدگی به پرونده و نهایتاً رای صادره را با یک حقوقدان در میان گذاشته و در خصوص نحوه عملکرد وکیل خود مطمئن شوید. با رعایت موارد گفته شده اگر کسی نسبت به رفتار و اخلاق وکیل خود شکایتی داشته باشد می‌ تواند شکایت خود را به صورت کتبی یا شفاهی به کانون وکلایی که وکیل در آن عضویت دارد تقدیم نماید. اگر شکایت به صورت کتبی تنظیم شود در دفتر کانون ثبت می‌ گردد و در صورتی که به صورت شفاهی تنظیم شود، شکایت در صورت‌ مجلس نوشته‌ شده و به امضای شاکی خواهد رسید؛ سپس شکایت به دادسرای انتظامی وکلا برای رسیدگی ارسال خواهد شد. از جمله تخلفاتی که ممکن است از وکیل سر بزند می توان به موارد ذیل اشاره نمود:

  • استعفا از پرونده زمانی که شما فرصت کافی برای انتخاب وکیل دیگری نداشته باشید
  • افشای اسرار مربوط به پرونده
  • عدم حضور در جلسات دادگاه و تضییع حقوق موکل
  • تبانی با طرف مقابل در خصوص موضوع پرونده
  • عدم ارائه رسید در قبال وجوه و اموال و اسناد دریافتی از موکل
  • انجام وکالت بدون تمدید پروانه
  • تحصیل وجه یا مال یا سند دیگری زائد بر حق‌ الوکاله قراردادی، یا تعرفه‌ ای (در مواردی‌ که قراردادی در بین نیست)

با ورود پرونده به دادسرای انتظامی وکلا، رسیدگی به پرونده آغاز شده و دلایل شاکی و اتهام وکیل مورد رسیدگی قرار می‌ گیرد و در صورتی که اتهام وارد تشخیص داده شود، کیفر خواست صادر می‌ گردد. پس از صدور کیفر خواست پرونده به دادگاه انتظامی وکلا ارسال شده تا مورد رسیدگی و تعیین تکلیف قرار گیرد. حال اگر دادسرا دلایل ارائه شده را کافی ندارند و یا اتهام وارده را نپذیرد، قرار منع تعقیب صادر می‌ نماید.

 با صدور قرار منع تعقیب شکایت شاکی رد خواهد شد. در واقع صدور این قرار به این معناست که وکیل مرتکب تخلفی نشده است. اگر قرار این قرار از سوی دادسرای انتظامی وکلا صادر شود، ظرف ۱۰ روز از زمان ابلاغ قابل اعتراض در دادگاه انتظامی وکلا می‌ باشد. در فرض نخست پس از صدور کیفر خواست از سوی دادسرای انتظامی، دادگاه انتظامی وکلا رسیدگی به پرونده را آغاز خواهد نمود. دادگاه انتظامی وکلا رونوشت ادعا نامه را به وکیل ابلاغ می‌ کند. این دادگاه در صورتی که نیاز به اخذ توضیح از وکیل باشد، جلسه رسیدگی تشکیل داده و پس از گرفتن توضیح از وی حکم را صادر می‌ نماید، در غیر این صورت بدون اخذ توضیح از وکیل اقدام به صدور حکم می‌ نماید.

در فرض دوم نیز با صدور قرار منع تعقیب در دادسرای انتظامی وکلا و اعتراض به آن، پرونده به دادگاه فرستاده شده و دادگاه انتظامی وکلا اگر قرار منع تعقیب را نادرست تشخیص داده و اعتقاد به تخلف وکیل داشته باشد، خود به موضوع رسیدگی کرده و اقدام به صدور حکم شایسته می‌ نماید. در پایان رسیدگی در دادگاه انتظامی وکلا، اگر تشخیص دادگاه مبنی بر این باشد که تخلفی از سوی وکیل رخ نداده است، رای بر برائت صادر خواهد نمود و در صورتی که وکیل را متخلف تشخیص دهد، حکم محکومیت وی را صادر کرده و یکی از مجازات‌ های ذیل را به‌ تبع رفتار ارتکابی برای وی انتخاب خواهد نمود:

  • اخطار کتبی
  • توبیخ با درج در پرونده
  • توبیخ با درج در روزنامه رسمی و مجله کانون
  • تنزل درجه
  • ممنوعیت وکالت از سه ماه تا سه سال
  • محرومیت دائم از شغل وکالت

رای صادره به وکیل، کانون وکلا، دادسرای انتظامی و شاکی ابلاغ خواهد گردید. این رای از سوی شاکی خصوصی قابل تجدید نظر می‌ باشد؛ اما وکیل متخلف و رئیس کانون وکلا تنها در موارد مشخص می‌ توانند به حکم صادره اعتراض کنند، یعنی وکیل نسبت به رای دادگاه در مورد تعلیق وکیل از وکالت و همچنین رای به مجازات درجه ۴ به بالا می‌ تواند اعتراض خود را اعلام داشته و رئیس کانون وکلا نیز نسبت به رای برائت و مجازات درجه ۴ به بالا می‌ تواند اعتراض کند. مرجع تجدید نظر نسبت به آرای صادره از دادگاه انتظامی وکلا، دادگاه عالی انتظامی قضات می‌ باشد.

این دادگاه به موضوع رسیدگی کرده و ممکن است رای دادگاه انتظامی وکلا را تایید کند یا آن را نقض کرده و حکم جدیدی را صادر کند؛ در هر صورت رای این دادگاه قطعی می‌ باشد و قابلیت تجدید نظر نخواهد داشت. در پایان لازم به ذکر است که اگر میزان حق‌ الوکاله در قرارداد وکالت مشخص شده باشد وکیل مستحق دریافت همان مقدار حق‌ الوکاله می‌ باشد. در صورتی که میزان آن در قرارداد ذکر نشده باشد و از عباراتی مانند مطابق تعرفه استفاده گردیده باشد ملاک برای پرداخت دستمزد وکیل آیین‌ نامه حق‌ الوکاله وکلای دادگستری می‌ باشد.

قواعد حاکم بر وکیل دادگستری

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *