حقوق کیفری, قانون مجازات اسلامی ایران
تعریف دیه به زبان ساده در ماده 17 قانون مجازات
بهمن
بر اساس ماده 17 قانون مجازات اسلامی یکی از تقسیمات قانونگذار از انواع مجازات اصلی در ماده ۱۴ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲، دیه میباشد.
دیه مقدر و غیر مقدر
عقوبت و مجازات اصلی وارد کردن جنایت غیر عمد بر نفس، اعضا و منافع و همچنین مجازات اصلی وارد کردن جنایت عمدی در مواردی که به هر جهت قانونی قصاص نداشته باشد دیه می باشد که ممکن است میزان مال تعیینی در شرع مقدس مشخص باشد که به آن دیه مقدر گویند و ممکن است میزان مال تعیینی در شرع مقدس مشخص نباشد که به آن دیه غیر مقدر یا ارش میگویند و مقررات دیه مقدر در خصوص دیه غیر مقدر نیز اعمال میشود.
ارش
تعیین میزان دیه غیر مقدر یا ارش به این صورت است که دادگاه با لحاظ قرار دادن نوع و کیفیت جنایت و تأثیر آن بر سلامت مجنی علیه و میزان خسارت وارده و با در نظر گرفتن دیه مقدر و با جلب نظر کارشناس میزان آن را تعیین مینماید.
تعریف ارش در رای وحدت رویه
طبق رأی وحدت رویه شماره 619-06/08/1376 دیوان عالی کشور مستفاد از ماده 367 قانون مجازات اسلامی 1370، ارش اختصاص به مواردی دارد که در قانون برای صدمات وارده به اعضا دیه تعیین نشده باشد.
مبنای تحقق دیه
بر اساس ماده 145 قانون مجازات اسلامی مبنای تحقق جرائم غیرعمدی، منوط به احراز تقصیر مرتکب است. در جنایات غیرعمدی اعم از شبه عمدی و خطای محض مقررات کتاب قصاص و دیات اعمال میشود.
تبصره- تقصیر اعم از بیاحتیاطی و بیمبالاتی است.
مصادیق تقصیر
مسامحه، غفلت، عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی و مانند آنها، حسب مورد، از مصادیق بیاحتیاطی یا بیمبالاتی محسوب میشوند.
