نحوه تعیین و اعمال مجازاتهای حبس،شلاق و جزای نقدی:
از قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1377
ماده 1 ـ هر کس به‌ موجب حکم دادگاه در امر جزایی به پرداخت جزای نقدی محکوم گردد و آن را نپردازد و یا مالی غیر از مستثنیات دین از او به دست نیاید به دستور قاضی صادرکننده حکم به ازای ‌هر پنجاه هزار ریال یا کسر آن یک روز بازداشت می‌گردد.
در صورتی که محکومیت مذکور توام با مجازات حبس باشد، بازداشت بدل از جزای نقدی از تاریخ‌ اتمام مجازات حبس شروع می‌شود و از حداکثر مدت حبس مقرر در قانون برای آن جرم بیشتر نخواهد شد و در هر حال حداکثر مدت بدل از جزای نقدی نباید از پنج سال تجاوز نماید.
تبصره ـ مبلغ مذکور در این ماده به تناسب تورم هر سه سال یک ‌بار به پیشنهاد وزیر دادگستری وتصویب رییس قوه قضاییه تعدیل و در خصوص احکامی که در آن سال صادر می‌گردد لازم‌الاجراخواهد بود
از قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی وانقلاب در امور کیفری مصوب 1378
‌ماده 295 – مدت تمامی کیفرهای حبس از روزی شروع می‌شود که محکوم‌علیه به موجب حکم
قطعی قابل اجراء حبس شود.
‌تبصره – چنانچه محکوم علیه قبل از صدور حکم لازم‌الاجراء به علت اتهام یا اتهاماتی که در پرونده امر مطرح بوده بازداشت شده باشد مدت‌بازداشت قبلی از مقدار
حبس او کسر خواهد شد.
مدت حبس از روزی آغاز میشود که فرد به موجب حکم قطعی لازم الجرا حبس میگردد.
در صورتی که فرد قبل از صدور حکم قطعی به علت اتهام یا اتهاماتی که در پرونده وجود دارد بازداشت شده باشد مدت بازداشت از محکومیت حبس کم میشود
در صورتی که مجازات فرد شلاق تعزیری  باشد به ازای هر روز بازداشت ۳ ضربه شلاق تعزیری کسر میگردد.

مبنای شلاق تعزیری، همانند تمامی مجازات های تعزیری به منظور تادیب مجرم یا مرتکب جرائم تعزیری صورت می گیرد میزان شلاق تعزیری را مجلس تصویب کرده است. به این معنا که اغلب مجازات های تعزیری چه در نوع حداقلی و چه در نوع حداکثری، توسط قانون تعیین شده است.
قاضی در شلاق تعزیری می تواند بین حداقل و حداکثر، مقدار معین را برای محکوم یا محکومین صادر کند. همچنین لازم است در شلاق تعزیری اگر تازیانه به جای دیگری از بدن اصابت کند و صدمه ای ایجاد شود، این امر، تازیانه زننده را مسئول خواهد کرد. در برخی مواقع این امر موجب پرداخت دیه نیز خواهد شد. یعنی اگر تازیانه زننده، آسیب جانی ایجاد کند باید دیه آسیب وارده را پرداخت کند.
1بر اساس مصوبه شماره ۱۵۰۱۷۹/۵۵۷۰۷۵ هیأت وزیران که در تا ریخ ۱۳۹۸/۱۱/۲۶ تصوب شده است به ازای هر روز بازداشت مبلغ یک میلیون ریال یا یکصد هزار تومان کسر میگردد. همچنین بر اساس مصوبه هیات وزیران در سال 1401  ارزش هر روز بازداشت در سال 1402 ، 1403 و 1404 معادل دو میلیون و پانصد هزار ریال معادل دویست و پنجاه هزار تومان تعیین گردیده است.

در صورتی که مجازات متعدد باشد مثلا حبس ، جزای نقدی و شلاق از جمله مجازاتهای حکم محکومیت باشد روزهای بازداشت فرد به علت اتهام یا اتهامات به ترتیب با مجازات حبس ، شلاق و جزای نقدی محاسبه میگردد.
رای شماره ۶۵۴ مورخ ۱۳۸۰/۰۷/۱۰هیأت عمومی دیوان عالی کشور
رای شماره 654-10/7/1380
رای وحدت رویه هیأت عمومی دیوان عالی کشور
به موجب تبصره ماده 18 قانون مجازات اسلامی دادگاه مکلف است که ایام بازداشت قبلی محکوم علیه در پرونده مورد حکم را از مجازات های تعزیری و یا بازدارنده کسر نماید. و چون حبس و جزای نقدی هر دو یک نوع و از مجازاتهای تعزیری و بازدارنده می¬باشند و عدم محاسبه و مرعی نداشتن ایام بازداشت قبلی برخلاف حقوق و آزادی¬ های فردی است علیهذا به حکم تبصره مذکور کسر مدت بازداشت از محکومیت جزای نقدی و احتساب تبدیل آن به جزای نقدی قانونی است. بنا به مراتب رای شعبه دوم دادگاه نظامی یک فارس به شماره 591- مورخ 3/11/1378 که با این نظر انطباق دارد به اکثریت آراء اعضاء هیأت عمومی دیوان عالی کشور صحیح و منطبق با موازین شرعی و قانونی تشخیص می گردد. این رای مستندا به ماده 270 قانون آیین دادرسی کیفری برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاه ها لازم الاتباع هست.
که مطابق آن حکمی که بازداشت بدل از جزای نقدی را محاسبه کرده و مورد تائید هیات عمومی دیوان عالی کشور قرار گرفته در تائید قسمت انتهای ماده ۲۷ قانون مجازات اسلامی میباشد
نکات تکمیلی این ماده:
1-مرجع احتساب ایام بازداشت قبلی،دادگاه صادر کننده حکم است
2-منظور از بازداشت مندرج در این ماده منحصر به بازداشت موقت نیست وشامل اطلاق بازداشت بر اثر قرارهای تامین هم میباشد.

جهت مشاهده متن ماده 27 قانون مجازات اسلامی کلیک کنید…