مطابق ماده ۲۶ قانون مجازات اسلامی حقوق اجتماعی شامل موارد زیر میباشد:

الف داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری (شخصی که از سوی انتخاب کنندگان مسئولیت اجرایی کشور را بر عهده دارد)، مجلس خبرگان رهبری (نهادی است، متشکل از فقیهان واجد شرایط که بر اساس اصل 107 قانون اساسی، وظیفه اصلی و خطیر آنها انتخاب رهبری می باشد. تشخیص فقدان صلاحیت های رهبر، عزل رهبری و نظارت بر بقا و استمرار رهبری، از دیگر وظایف این نهاد می باشد) ، مجلس شورای اسلامی (رکن اصلی نهاد قانون‌گذاری در کشور ایران است که از نمایندگان منتخب مردم تشکیل شده‌است) شوراهای شهر و روستا (شوراهایی هستند که در شهرها و روستاها ایران به‌طور جداگانه با رأی مردم همان حوزه انتخاب می‌شوند.

ب ـ عضويت در شوراي نگهبان ،(طبق قانون اساسی ایران این شورا متشکل از شش فقیه اسلامی (صاحب نظر در حقوق اسلامی)، «آگاه از نیازهای موجود و مسائل روز» به انتخاب رهبر ایران و شش حقوقدان مسلمان و «متخصص» در بخشهای مختلف قانون، توسط رئیس قوه قضاییه که به نوبه خود، توسط رهبری نیز منصوب می‌شود انتخاب شده و برای اخذ رای اعتماد به مجلس شورای اسلامی معرفی می‌شوند) مجمع تشخيص مصلحت نظام (از نهادهای اصلی نظام جمهوری اسلامی ایران است که مهم‌ترین مسئولیتش، حل اختلاف میان مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان است يا هيأت دولت و تصدي معاونت رييس‌جمهور (شخصی است که از سوی رئیس‌جمهور ایران برای انجام وظایف قانونی و یاری او تعیین می‌شود. از جمله معاونان رئیس‌جمهور، رؤسای برخی از سازمان‌هایی هستند که انتخاب آن‌ها توسط رئیس‌جمهور انجام می‌شود.

معاونان رئیس‌جمهور عضو هیئت وزیران بوده و در جلسات کابینه شرکت می‌کنند و برای تعیین آن‌ها نیازی به رأی اعتماد مجلس شورای اسلامی نیست.

پ ـ تصدي رياست قوه قضاييه (رئیس قوه قضاییه عالی ترین مقام قوه قضاییه است که برای مدت پنج سال توسط رهبری انتخاب می شود و انجام وظایف مربوط به این قوه را عهده دار می شود )، دادستاني كل كشور (دادستان کل کشور که رییس دادسرای دیوان عالی کشور نیز می باشد، وظایفی از جمله نظارت بر دادسراهای سراسر کشور، نظارت بر حقوق عامه، ریاست بر کارگروه های قضایی و حل اختلاف بین دادیار دادسرای انتظامی قضات و دادستان انتظامی قضات، دارد). رياست ديوان‌عالي كشور (رییس دیوان عالی کشور، توسط رییس قوه قضاییه، تعیین می شود. مدت حضور او در این سمت، 5 سال می باشد) و رياست ديوان عدالت اداري.

ت ـ انتخاب شدن يا عضويت در انجمن‌ها (گروه افرادی که برای هدفی مشترک گرد هم جمع شوند) ، شوراها (انجمن) احزاب (گروه ها) و جمعيت‌ها (مردم یا موجودات زنده‌ای که در یک جا گرد آمده باشند) به موجب قانون يا با رأي مردم.

ث ـ عضويت در هيأت‌هاي منصفه و امناء (عبارت از گروهی از صنوف و اقشار مختلف جامعه که به عنوان نماینده افکار عمومی و انتظارات مردم از دستگاه قضایی در رسیدگی به برخی جرائم تحت شرایط خاص با دادرسان دادگاه‌های کیفری همکاری می‌کنند). و شوراهاي حل اختلاف ( یکی از نهاد های مردمی که دارای ریشه اصلاح و میانجیگری است و در راستای حاکمیت بخشیدن اراده مردم در رسیدگی به امور قضایی غیر مهم از سوی نمایندگان مردم فعالیت می کند).
ج ـ اشتغال به‌عنوان مدير مسؤول يا سردبير رسانه‌هاي گروهي
چ ـ استخدام و يا اشتغال در كليه دستگاه‌هاي حكومتي  اعم از قواي سه‌گانه و سازمان‌ها و شركت‌هاي وابسته به آنها، صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، نيرو‌هاي مسلح و ساير نهاد‌هاي تحت نظر رهبري (بنیاد جانبازان و ایثارگران، بنیاد پانزده خرداد، کمتیة امداد امام خمینی (ره)، سازمان تبلیغات اسلامی) شهرداري‌ها (به ناحیه ای اطلاق می شود که در آن، یک انجمن مربوط به شهر، دارای صلاحیت اعمال قدرت سیاسی بوده و خدمات دولتی محلی را مانند فاضلاب، نظافت و پیش گیری از جرم و جنایت و خدمات آتش نشانی به عموم ارائه می دهد)و مؤسسات مأمور به خدمات عمومي (ماده ۳ قانون راجع به محاکمه و مجازات مأمورین به خدمات عمومی مصوب ۶/۲/۱۳۱۵

مأمورین به خدمت عمومی

کسانی هستند که در مؤسسات ذیل خدمت می‌کنند: ۱- مؤسسات خیریه که برحسب ترتیب وقف یا وصیت تولیت آن‌ها با پادشاه عصر است ۲- مؤسسات خیریه و مؤسسات عام المنفعه که دولت یا شهرداری اداره می‌کند یا تحت نظر دولت اداره می‌شود ۳- مؤسسات انتفاعی دولت یا مؤسسات انتفاعی دیگر که تحت نظر دولت اداره می‌شود). یا دستگاه‌هاي که مستلزم تصريح يا ذكر نام براي شمول قانون بر آنها است.
ح ـ اشتغال به عنوان وكيل دادگستري و تصدي دفاتر ثبت اسناد رسمي (دفاتر اسناد رسمی بخشی از عرضه خدمات ثبتی و تنظیم و ثبت اسناد رسمی را بر عهده داشته و ضمناً کار مشاوره رایگان و خدمات معاضدت قضایی جامعه را نیز انجام می‌دهند) و ازدواج و طلاق و دفترياري

خ ـ انتخاب شدن به سمت قيم(قیم در لغت به ‌معنای متولی، سرپرست و کسی است که متولی امر شخص محجور محسوب می‌شود. قیم به کسی گفته می‌شود که از طرف دادگاه برای سرپرستی محجور و نگهداری اموال او در مواردی که ولی خاص (پدر، جد پدری) وجود نداشته باشد ، منصوب می‌شود)، امين (امین از لحاظ حقوقی، کسی است که مال فرد دیگری را به نفع او در تصرف خود دارد و در مقابل آن می تواند اجرت دریافت کند یا نکند) متولي (طبق ماده 75 قانون مدنی ، تولیت به معنای اداره کردن امور موقوفه است . امور موقوفه یعنی کارهایی که مربوط به وقف و مال وقفی است . بنابراین ، کسی که عهده دار تولیت است ، متولی نامیده می شود) ناظر يا متصدي موقوفات عام (واقف می تواند تولیت؛ یعنی اداره کردن امور موقوفه، را مادام الحیات یا برای مدت معینی، برای خود قرار دهد و نیز می تواند متولی دیگری را معین نماید. اداره موقوفات خاص تا زمانی که متولی نداشته یا مجهول التولیه باشد و موقوفات عام با سازمان اوقاف است.)

د ـ انتخاب شدن به سمت داوري يا كارشناسي در مراجع رسمي (کارشناسان رسمی دادگستری، افرادی هستند که پس از قبولی در آزمون کارشناسان دادگستری، قادر می باشند، به عنوان کارشناس رسمی دادگستری، فعالیت کنند. زمانی که قاضی، در یک پرونده، با موضوعی مواجه می شود که تخصص کافی، برای اظهار نظر در آن را ندارد، نظر تخصصی کارشناس رسمی را می خواهد. حضور در محلی که برای اظهار نظر توسط دادگاه تعیین شده، ارایه اظهار نظر، طی یک گزارش و مواردی از این دست، از وظایف کارشناسان رسمی دادگستری، می باشد).

ذ ـ استفاده از نشان‌هاي دولتي (نشان‌های دولتی جمهوری اسلامی ایران مجموعه‌ای از نشان‌های رسمی کشوری است که از سوی دولت جمهوری اسلامی ایران اعطا می‌گردد. این نشان‌ها ترکیبی از نماد نشان و لوازم جانبی آن هستند که با عنوان نشان افتخار شناخته می‌شوند. دریافت‌کنندگان اجازه خواهند داشت که این نشان‌ها را بر روی لباس خود مطابق دستورالعمل خاص هر نشان نصب کنند)و عناوين افتخاري

ر ـ تأسيس، اداره يا عضويت در هيأت‌مديره شركت‌هاي دولتي (با توجه به تعریفی که در قانون محاسبات عمومی از شرکت دولتی شده است می توان آن را اینگونه تعریف کرد: شرکت دولتی، یک واحد سازمانی مشخصی است که با اجازه قانون به صورت شرکت ایجاد شده و تمام یا دست کم بیش از 50% از سرمایه آن متعلق به دولت باشد، اعم از اینکه ابتدا دولت آن را تشکیل داده باشد یا بر اثر ملی شدن، تمام سهام آن به دولت انتقال داده شده باشد (مثل شرکت ملی نفت ایران)، تعاوني (شرکت تعاونی شرکتی است که بین اشخاص حقیقی،برای فعالیت در امور مربوط به تولید و توزیع،در جهت اهداف مصرح در قانون بخش تعاونی ،تشکیل می شود.هدف اصلی این شرکت ها کمک به بهبود وضع اقتصادی و رفاه شرکاء و تامین حوائج و نیازمندی های مخصوص آن ها است و معمولاَ در مواقعی بیشتر تشکیل می شود که وضع اقتصادی آشفته و نامساعد باشد و بعلت تورم و گرانی قدرت خرید مردم کم است و لذا برای ارائه خدمات و تولید و امکانات رفاهی،اقشار کم درآمد را تحت پوشش خود قرار می دهد).و خصوصي (شرکت های تجاری خصوصی شرکت هایی هستند که از اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی تشکیل می شوند و یا اشخاص حقوقی خصوصی با سرمایه دولتی به نحوی که فقط تا 49% سرمایه شرکت را دارا باشد و با مقاصد تجاری در دفتر ثبت شرکت ها خود را به شکل یکی از انواع شرکت های تجاری در می آورند)
يا ثبت‌  نام تجارتي (علامت تجاری علامتی است که در نهایت سادگی و اختصار طراحی می شود و اشاره به فعالیت یک مجموعه دارد و در طراحی آن می توان از حروف و یا اشکال استفاده نمود. مرحله بعدی پس از طراحی و انتخاب یک علامت تجاری مناسب ثبت این علامت می باشد که به صورت انحصاری معرف فعالیت آن مجموعه باشد و استفاده آن توسط افراد دیگر منجر به پیگرد قانونی می شود)يا مؤسسه ‌آموزشي (موسسه ی آموزشی جزء شرکت های غیر تجاری است که معامله ای را در بازار انجام نمی دهد. حال خود موسسه آموزشی انواع مختلفی دارد و در دو گروه تقسیم بندی می شود، در دسته ی اول افراد در موسسه آموزشی کسب در آمد می کنند و در نهایت سود به دست آمده را بین افراد گروه تقسیم می کنند.
در گروه دوم قصد تامین در آمد و سود وجود ندارد  و دارای اهداف پژوهشي، فرهنگي و علمي میباشند.

مطابق تبصره۱ ماده ۲۶ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲/۰۲/۰۱ مستخدمان دستگاه‌هاي حكومتي درصورت محروميت از حقوق اجتماعي، خواه به عنوان مجازات اصلي و خواه مجازات تكميلي يا تبعي، حسب مورد در مدت مقرّر در حكم يا قانون، از خدمت منفصل مي‌شوند.

تبصره ۲ ـ هر كس به‌عنوان مجازات تبعي از حقوق اجتماعي محروم گردد پس از گذشت مواعد مقرّر در ماده (۲۵) اين قانون اعاده حيثيت می شود.
زمانی که فرد به واسطه جرمی که انجام داده است ، دچار مجازات تبعی میشود و از برخی از حقوق اجتماعی محروم میشود ، پس از گذشتن مواعد مرقوم در ماده 25 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392 ، به تعبیر قانونگذار محترم، اعاده‌حیثیت میشود و آثار تبعی محکومیت شخص زائل میشود مگر در مورد بندهاي (الف)، (ب) و (پ) اين ماده که دارای محرومیت دائمی است و شامل:

الف- داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری ، مجلس خبرگان رهبری ، مجلس شورای اسلامی و شوراهای شهر و روستا
ب ـ عضويت در شوراي نگهبان ، مجمع تشخيص مصلحت نظام ، يا هيأت دولت ، و تصدي معاونت رييس‌جمهور ،
پ ـ تصدي رياست قوه قضاييه ، دادستاني كل كشور ، رياست ديوان‌عالي كشور ، و رياست ديوان عدالت اداري ، كه از حقوق مزبور به‌طور دائمي محروم مي‌شود.

مجازات تبعی چیست؟

مجازات تبعی شامل یک سری مجازات‌ها و محرومیت‌های اجتماعی است که به طور مشخص در قانون تعیین شده و به تبع صدور حکم به مجازات اصلی و به نسبت مجازات اصلی برای مدت مشخصی شامل حال محکوم می‌شود.

ویژگی های مجازات تبعی چیست؟

1-مجازاتهای تبعی اثر قهری مترتب بر محکومیت کیفری می‌باشند یعنی جنبه الزامی دارند و شخصی که مرتکب جرایم تصریحی در ماده 25 شده باشد به صورت الزامی دارای مجازات تبعی نیز خواهد بود.

در جرایم قابل گذشت زمانی که شاکی گذشت می نماید مجازات تبعی نیز از بین خواهد رفت و دیگر مجازات تبعی برای شخص اجرا نمی گردد این مورد تنها موردی است که مجازات تبعی اجرا نخواهد شد و می‌توان آن را استثنایی بر قهری بودن مجازات تبعی دانست.
2-مجازاتهای تبعی هیچگاه در حکم قید نمی گردند.
3-مبدا شروع مجازاتهای تبعی: در صورتیکه اجرای مجازات اصلی خاتمه یافته باشد پس از خاتمه یافتن مجازات اصلی شروع خواهد شد و در صورتی که مجازات اصلی مشمول مرور زمان گردد زمان شروع مجازات تبعی لحظه شمول مرور زمان است، در خصوص مبدا های مجازات تبعی با یک استثنا مواجه خواهیم بود و آن نیز در خصوص مجازات های سلب حیات و حبس ابد می باشد که زمان شروع مجازاتهای تبعی در چنین جرایمی از لحظه توقف اجراء است.
4-یکی دیگر از ویژگی‌های مجازاتهای تبعی این است که علاوه بر برخی مجازاتهای حدی و قصاصی که در قانون تصریح گردیده است برخی از مجازاتهای تعزیری نیز دارای مجازاتهای تبعی می باشند. در این رابطه نکته‌ای که باید به آن اشاره نمود این است که صرفاً مجازاتهای تعزیری دارای مجازات تبعی می باشند که مجازات آنها حبس تعزیری باشد نه سایر مجازات‌های تعزیری. چرا که به موجب بند “ب” ماده 25 حبس تعزیری تا درجه ۴ و بند “پ” ماده 25 حبس تعزیری درجه ۵ را مشمول مجازات تبعی هستند. بنابراین در یک تقسیم بندی کلی می‌توان گفت که با توجه به ماده برای جرایم با این مجازات‌ها مجازات تبعی پیش‌بینی شده است: مجازات سلب حیات، حبس ابد، قطع عضو و قصاص عضو، نفی بلد، حبس درجه یک تا پنج و شلاق حدی.
مدت زمان مجازاتهای تبعی حسب مورد ممکن است دو سال، سه سال و یا هفت سال یا دائمی باشد.

5-شخصی که به مجازاتهای تبعی محکوم می گردد دارای سابقه موثر کیفری دانسته شده است سابقه موثر کیفری یعنی اینکه محکومیت وی در سجل کیفری او و همچنین در گواهی های صادره قید می گردند.
6-در صورتی که جرایم نامبرده توسط اطفال ارتکاب یابد فاقد آثار کیفری خواهد بود یعنی برای اطفال سابقه کیفری موثر محسوب نمی گردد.

مصادیق و انواع مجازات تبعی چیست ؟

زمانی که شخصی به مجازات تبعی محکوم می‌گردد این به این معنی است که در زمان‌های مقرر شده از حقوق اجتماعی محروم می‌باشد و محکومیت به مجازاتهای تبعی به معنی محرومیت از حقوق اجتماعی می باشد حال محرومیت از حقوق اجتماعی به موجب ماده ۲۶ قانون مجازات اسلامی شامل موارد زیر می باشد:

حق داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا به صورت دائمی از شخص سلب می گردد.
همچنین شخصی که دارای سابقه محکومیت موثر کیفری میباشد یا به عبارت دیگر محکومیت مجازات تبعی را داشته باشد، به صورت دائمی و همیشگی نمیتواند به عضویت شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیئت دولت و تصدی معاونت رئیس‌جمهور منتصب گردد.
همچنین شخص به صورت دائمی از تصدی ریاست قوه قضاییه، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری محروم می باشد.
در مدت های مقرر در مجازات تبعی که فوقا به آن اشاره کردیم، شخص از حق انتخاب شدن یا عضویت در انجمن ها شوراها احزاب و جمعیت‌ها به موجب قانون یا با رای مردم، عضویت در هیئت های منصفه و امنا و شوراهای حل اختلاف، اشتغال به عنوان مدیر مسئول یا سردبیران رسانه های گروهی و جمعی یا اشتغال در کلیه دستگاه‌های حکومتی اعم از قوای سه گانه و سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته به آن ها، صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح و سایر نهادهای تحت نظر رهبری، شهرداری ها و موسسات مامور به خدمات عمومی و دستگاه‌های مستلزم تصریح یا ذکر نام برای شمول آنها بر قانون، اشتغال به عنوان وکیل دادگستری و تصدی دفاتر ثبت اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتریاری، انتخاب شدن به سمت قیم، امین، متولی، ناظر یا متصدی موقوفات عام، انتخاب شدن به سمت داوری یا کارشناسی در مراجع رسمی، استفاده از نشان های دولتی و عناوین افتخاری تاسیس اداره یا عضویت در هیئت مدیره شرکت های دولتی،تعاونی و خصوصی یا ثبت نام تجارتی یا موسسه آموزشی پژوهشی فرهنگی و علمی محروم می باشد.
شخص محکوم به مجازاتهای تبعی دارای سابقه موثر کیفری می باشد و در مدت محکومیت در خصوص سه مورد اول، محرومیت وی دائمی می‌باشد یعنی حتی پس از سپری شدن ۷ یا ۳ و یا ۲ سال مدت محکومیت مجازات تبعی، او تا آخر عمر از آنها محروم می‌باشد ولی محرومیت های ذکر شده از چهارم به بعد صرفاً در مدت زمان محکومیت تبعی شخص می باشد و پس از سپری شدن این مدت زمان، می تواند اعاده حیثیت نماید و پس از اعاده حیثیت آثار تبعی محکومیت وی زایل خواهد گردید.

مجازات تبعی جرم کلاهبرداری چیست ؟

محکومیت قطعی کیفری در جرم کلاهبرداری در مدت زمان مقرر در قانون، که مدت آن برای کلاهبرداری سه سال می‌باشد، محکوم را از حقوق اجتماعی به عنوان مجازات تبعی محروم می‌کند.

مجازات تبعی در جرایم نیروهای مسلح چگونه است ؟

(قانون مجازات جرائم نیروهای مسلح
ماده 15 – دادگاههای نظامی می توانند در جرائم تعزیری و بازدارنده علاوه بر تعیین مجازات ، به عنوان تتمیم حکم ، متهم را به یکی از مجازاتهای ذیل محکوم نمایند:
الف – در مورد کارکنان پایور:
1 – منع اشتغال به خدمت در نقطه یا نقاط معین از سه ماه تا دو سال.
2 – محرومیت از ترفیع از سه ماه تا یک سال.
ب – در مورد کارکنان وظیفه:
1 – اضافه خدمت حداکثر به مدت سه ماه.
2 – تنزیل یک درجه افسران و درجه داران وظیفه.
3 – منع اشتغال به خدمت در نقطه یا نقاط معین حداقل به مدت سه ماه و حداکثر تا پایان مدت خدمت وظیفه و درصورتی که باقیمانده خدمت دوره ضرورت کمتر از سه ماه باشد دادگاه می تواند مدت باقیمانده را موردحکم قراردهد.
تبصره – درهرمورد که دادگاه از مجازاتهای فوق به عنوان مجازات اصلی استفاده نموده یا مجازات حبس را به یکی از موارد فوق تبدیل کرده باشد نمی تواند همان مجازات را به عنوان مجازات تتمیمی موردحکم قرار دهد)

مجازات تبعی خیانت در امانت چیست ؟

با توجه به درجه پنج تلقی شدن مجازات جرم خیانت در امانت ، تحمیل مجازات تبعی و محرومیت دو ساله مرتکب از حقوق اجتماعی به موجب بند پ ماده 25 الزامی است.

محور اصلی مجازات تبعی چیست ؟

محور اصلی مجازات‌ تبعی، محرومیت از حقوق اجتماعی است که فرد محکوم نمی‌تواند تا قبل از انقضای مدتی به سمت یا مشاغلی دست یابد و مدت زمان این محرومیت بر اساس نوع جرم متفاوت خواهد بود.

توقف اجرای حکم مجازات تبعی چگونه است ؟

ماده 25 قانون مجازات اسلامی اشعار میدارد:
تبصره ۲- در مورد جرائم قابل گذشت در صورتی که پس از صدور حکم قطعی با گذشت شاکی یا مدعی خصوصی، اجرای مجازات موقوف شود اثر تبعی آن نیز رفع می شود.
تبصره ۳- در عفو و آزادی مشروط، اثر تبعی محکومیت پس از گذشت مدتهای فوق از زمان عفو یا اتمام مدت آزادی مشروط رفع می شود. محکوم در مدت زمان آزادی مشروط و همچنین در زمان اجرای حکم نیز از حقوق اجتماعی محروم می گردد.

طول مدت زمان مجازات تکمیلی چیست ؟

مدت مجازات تکمیلی بیش از 2 سال نیست. مگر در مواردی که قانون مشخص کند:
(ماده ۲۱ قانون صدور چک ) بانک‌ها مکلفند کلیه حسابهای جاری اشخاصی را که بیش از یکبار چک بی‌محل صادرکرده و تعقیب آنها منجر به صدور کیفرخواست شده باشد بسته و تا سه سال به نام آنها حساب جاری دیگری باز ننمایند.

مجازات تبعید در جرم محاربه چیست ؟

در مورد تبعید در محارب نیز از منظر قانون حداقل آن یک سال است و حداکثری برای آن در قانون بیان نشده و به اختیار قاضی است ولی بعد از گذشت یک سال اگر محارب توبه کند حد ساقط می شود اقوال فقها مختلف است و قول مختار مقاله این است که تعیین مدت تبعید محارب با حاکم است و حداقل تبعید محارب باید به گونه ای باشد که مجازات صدق کند و موجب وهن نباشد و هرگاه محارب تبعیدی توبه کند با تحمل صدق عرفی مجازات تبعید و احراز توبه، تبعید ساقط می شود.

جهت مشاهده متن ماده 26 قانون مجازات اسلامی کلیک کنید…