خیانت‌ در امانت از منظر وکیل کیفری

از منظر وکیل کیفری بررسی نسبت به جرایم مرتبط با جرم خیانت در امانت مستلزم تعریف عقد امانت، تعریف جرم خیانت در امانت و شرایط آن، تعریف جرم سو استفاده از سفید مهر یا سفید امضا و همچنین توجه به رفتارهای خیانت در امانت دلال می باشد که در زیر هر یک مورد بررسی قرار می گیرد.

مبحث اول – عقد امانت

برای انعقاد هر توافقی من جمله عقد ودیعه یا امانت نیازمند توافقی بر مبنای اراده امین و امانت گذار می­باشد .

اراده به معنی انجام پاسخ در برابر آنچه فرد نسبت به آن آگاه است و یکی از ویژگی‌هایی بوده که انسان از روی نیت انجام می‌دهد. و اراده به هر آنچه انسان ارادی، داوطلبانه، خودسرانه، یا از روی قصد انجام دهد گفته می‌شود .

اختیار به معنی قدرت انسان در انتخاب بین گزینه‌ها یا موقعیت‌هایی می‌باشد .

ارتکاب جرم خیانت در امانت مستلزم وجود رابطه امانی بین صاحب موضوع امانت و امین داشته که این ارتباط می­تواند از طریق عقد یا توافق و یا به موجب قانون و یا بر حسب اوضاع و احوال ایجاد گردد .

مبحث دوم – جرم خیانت در امانت

خیانت در امانت موضوع ماده 177 قانون مجازات اسلامی مبحث تعزیرات هرگاه اموال منقول یا غیرمنقول یا نوشته‌هایی از قبیل چک ، سفته ، قبض و نظایر آن به‌ عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا وکالت یا کار با اجرت یا بی‌اجرت به کسی داده شود و بنابر این بوده است که اشیا مذکور مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده آن‌ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن‌ها استعمال ، تصاحب ، تلف یا مفقود نماید به حبس از شش ماه تا دو سال محکوم می‌شود و اگر امین به ضرر مالک ، مال مورد امانت را استعمال ، تصاحب ، تلف یا مفقود نماید مجازات می­گردد .

 اقرار: فرد ، ارتکاب جرم توسط خودش را بپذیرد و اقرار او به تائید مقام قضایی برسد و شهادت شهود به طریق مقرر در قانون مجازات اسلامی یعنی دو شاهد مرد عاقل و بالغ که وقوع جرم را دیده‌اند و یا با امارات موجب علم قاضی دلایل اثبات جرم خیانت در امانت می باشد .

اگر عنصر معنوی  جرم خیانت‌درامانت (قصد ضرر صاحب مال ) وجود نداشته باشد امین صرفا مسئولیت حقوقی دارد .

مبحث سوم – شرایط جرم خیانت در امانت

گفتار اول – سپرده شدن مال به یکی از طرق قانونی

مال امانی باید توسط مالک یا متصرف قانونی به امین سپرده شده باشد و اگر شخصی خود مالی را به دست آورده باشد خیانت‌درامانت نیست و تصرف در مال گم‌شده (لقطه ) خیانت‌درامانت نیست .

لازمه خیانت‌درامانت ، خیانت صرفا نسبت به ‌عین مال سپرده‌ شده نیست بلکه اگر وجه حاصل از فروش مال که عین آن به امین سپرده ‌شده تصرف شود نیز خیانت‌درامانت است .

گفتار دوم – لزوم وجود عقد

عقد یا قرارداد امانی یا وجود رابطه‌ای با شرط استرداد یا وجود شرط به مصرف معین رسانیدن مال امانی از شرایط جرم خیانت­در­امانت می باشد .

گفتار سوم – تعلق مال به غیر

خیانت‌درامانت جرم مقید به نتیجه است و نتیجه جرم خیانت‌ در امانت ضرر مالک یا متصرف است اعم از اینکه نفعی نتیجه خائن بشود یا نشود .

مبحث چهارم – سواستفاده از سفید­مهر یا سفید­امضا

حقیقت به معنای دست یافتن یا سپرده شدن مال به طریق حقیقت می­باشد. و سواستفاده از سفید­مهر یا سفید­امضا مطابق قانون ایران جرم انگاری شده است. و یکی از مصادیق خیانت‌­در­امانت سوء استفاده از سفید­امضا و یا سفید­مهر می‌باشد. چرا که در چنین موقعیتی فرد متصرف را قانونا امین محسوب نموده و اگر سوء­ استفاده یا خیانت نماید مجازات می­گردد. و مطابق ماده 176 کتاب پنجم بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی هرکس سفید­مهر یا سفید امضایی که به او سپرده شده است. یا به هر طریق به دست آمده است سوء­ استفاده نماید به یک تا سه سال حبس محکوم می‌گردد .

مبحث پنجم – دلال

• دلال کسی است که در مقابل اجرت ، واسطه انجام معاملاتی شده یا برای کسی که می‌خواهد معاملاتی نماید ، طرف معامله پیدا می‌کند. (ماده ۳۳۵ قانون تجارت ایران).
• دلال باید در نهایت صحت و از روی صداقت طرفین معامله را از جزییات راجع به معامله مطلع بسازد. ولو اینکه دلالی را برای یکی از طرفین انجام بدهد .
• دلال در مقابل هر یک از طرفین مسئول تقلب و تقصیرات خود می­باشد.

اگر دلال برخلاف وظیفه خود نسبت به کسی که به او مأموریت داده به نفع طرف دیگر معامله اقدام نماید. یا برخلاف عرف تجارتی محل از طرف مزبور وجهی دریافت و یا وعده وجهی را قبول کند. اولا مستحق اجرت و مخارجی که کرده نخواهد بود‌ ثانیا  محکوم به مجازات مقرر برای خیانت‌ در امانت خواهد شد (ماده ۳۴۹ قانون تجارت ایران).

جهت مشاهده نتایج پرونده های موفق در رابطه با خیانت در امانت کلیک نمایید.