در این مقاله با وراث متوفی، انحصار وراثت، دیون، ماترکه و مالیات بر ارث و نحوه اعتراض به برگ تشخیص مالیاتی آشنا خواهیم شد:

هر فردی که فوت می کند دو نوع از حقوق را به وراث خود منتقل می نماید. اولی دارایی هایش است که از طریق انحصار وراثت به وراث منتقل می شود (دارایی های مثبت) و نوع دوم همان تعهدات یا بدهی های معوق شخص متوفی است (دارایی های منفی). اصطلاحاً به این دارایی های مثبت و منفی شخص متوفی ماترک گفته می شود. وراث نمی توانند اموال میت را بین خود تقسیم نمایند تا بنابر گفته ماده 868 قانون مدنی دیون متوفی را ادا نمایند.

پس از پرداخت بدهی های متوفی هنگام عمل به وصیت متوفی می باشد. اگر متوفی در وصیت خویش تمام اموالش را به اشخاصی منتقل نموده بود، این انتقال اموال تنها تا میزان یک سوم کل اموال نافذ و مورد قبول است و نسبت به دو سوم باقی مانده باید وراث رضایت دهند و در صورت عدم رضایت دو سوم باقی مانده پس از انجام تشریفات انحصار وراثت و کسر مالیات بر ارث (مطابق قانون مالیات های مستقیم) به وراث قانونی متوفی منتقل خواهد شد.

در خصوص نحوه تقسیم ماترک میان وراث و قانون ارث ذکر چند نکته ضروری است که به آن می پردازیم. ترتیب وراث برای تقسیم ارث به صورت همسر، پدر و مادر و سپس فرزندان خواهد بود، یعنی اگر پدری فوت کند و همسر وی در قید حیات باشد یک هشتم از اموال غیرمنقول به او ارث می‌رسد، سپس سهم ارث پدر و مادر در صورت حیات و پس از آن نیز فرزندان به نسبت ذکر شده ارث خواهند برد. مطابق ماده ۸۶۱ قانون مدنی موجب ارث دو امر است: سبب و نسب. نسب در واقع همان نسبت خونی است و سبب نیز با نکاح دائم ایجاد می شود (شامل عقد موقت نمی شود).

خویشاوندان سببی و نسبی در سه طبقه جای می گیرند که هر طبقه نیز دارای درجات یک و دو هستند. در طبقه اول، فرزندان درجه یک و اولاد اولاد (نوه‌های متوفی) درجه دو، در طبقه دوم برادر و خواهر درجه یک و اولاد برادر و خواهر درجه دو و در طبقه سوم، عمو، عمه، دایی و خاله درجه یک و فرزندان آن‌ها درجه دو هستند. باید توجه داشت  تا به هنگامی که یک وارث از طبقه قبلی وجود داشته باشد، به طبقه بعد نیز از متوفی ارث نخواهد رسید. همچنین  با وجود وراث درجه ۱، افراد درجه ۲ ارث نخواهند برد. ارث یا ترکه با توجه به شرایط مختلف به صورت‌های ذیل تقسیم می‌شود:

ارث زن از شوهر (سهم الارث زوجه)

اگر متوفی فرزند داشته باشد یک هشتم و اگر فرزند نداشته باشد، یک چهارم از ارث متوفی به او می‌رسد.

ارث شوهر از زن (سهم الارث زوج)

اگر متوفی فرزند داشته باشد، یک چهارم و اگر متوفی فرزند نداشته باشد، نصف ارث به او می‌رسد.

ارث اولاد از پدر

درصورتی‌که متوفی پسر نداشته باشد و تنها یک دختر داشته باشد، تمام ارث به دختر او می‌رسد اما اگر تمام اولاد متوفی دختر باشند، ارث بین آنها به صورت مساوی تقسیم می‌شود، در صورتی که متوفی هم دختر و هم پسر داشته باشد، پسران دو برابر دختران ارث خواهند برد.

و اما همان گونه که ذکر گردید جهت انتقال ترکه به وراث می بایست مالیات بر ارث پرداخت شود. این مالیات توسط دولت اخذ می گردد. میزان مالیات بر ارث به تاریخ فوت متوفی، نسبت وراث با متوفی و همچنین نوع و ارزش اموال و دارایی‌های بجا مانده از متوفی بستگی دارد. هرچه نسبت متوفی با وراث نزدیک تر باشد، میزان مالیات کم تر و هرچه این نسبت دورتر باشد، میزان مالیات بیشتر خواهد بود.

در جدول ذیل نرخ مالیات را با توجه به نوع ماترکه و رابطه وراث و متوفی مشاهده می نمایید:

نکته ای که در خصوص جدول فوق نیاز به ذکر است اینست که؛ مالیات ورثه ای املاک مسکونی بر اساس ارزش معاملاتی آن محاسبه می‌شود. به طور خلاصه ارزش معاملاتی املاک، دفترچه‌ای است که سالانه از طرف سازمان امور مالیاتی کشور منتشر می‌شود. در دفترچه ارزش معاملاتی، قیمت املاک مناطق مختلف تهران و شهرستان‌ها تعیین شده است. قیمت‌های مندرج در دفترچه ارزش معاملاتی به مراتب از قیمت واقعی املاک کمتر است.

مالیات ورثه املاک تجاری و اداری بر اساس ارزش روز (ارزش واقعی) محاسبه می‌گردد.

مالیات ورثه باغ، املاک زراعی و اراضی بایر، مشابه املاک مسکونی بر اساس ارزش معاملاتی آن‌ها محاسبه می‌شود.

نرخ مالیات ورثه سایر وسایل نقلیه موتوری زمینی، هوایی و دریایی نیز دقیقاً مشابه خودرو می‌باشد.

قانون مالیات بر ارث شامل معافیت هایی نیز می گردد:

• هزینه های کفن و دفن
• بدهی های متوفی
• وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت
• مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استفاده نشده و بیمه‌های اجتماعی
• وجوه پرداختی توسط مؤسسات بیمه یا کارفرما
• انواع بیمه‌های عمر و زندگی
• خسارت فوت و دیه
• اموالی که برای مؤسسات دولتی وقف گردد
• اثاث البیت محل سکونت متوفی

مراحل اداری پرداخت مالیات:

• دریافت گواهی فوت از اداره ثبت احوال محل فوت متوفی
• مراجعه وراث به دفتر اسناد رسمی و تکمیل فرم های مربوطه جهت انحصار وراثت به همراه 3 شاهد
• مراجعه وراث به دفتر خدمات الکترونیک قضائی جهت ارائه دادخواست گواهی انحصار وراثت
• تکمیل فرم اظهار نامه مالیاتی بر اساس ماترک متوفی و پرداخت مالیات محاسبه شده
• مراجعه به دفتر اسناد رسمی و تحویل گواهی انحصار وراثت به همراه مفصا حساب مالیاتی جهت تحویل به پست و صدور سند تک برگ به نام وراث

جهت اطلاع از نحوه دریافت گواهی انحصار وراثت کلیک نمایید…

اما آیا می توان نسبت به برگ مالیاتی اعتراض نمود؟

بله. پس از تکمیل اظهار نامه، مالیات بر همین اساس مشخص می شود که با نام برگ تشخیص مالیات شناخته می شود. وراث می توانند 30 روز پس از صدور این برگه نسبت به آن اعتراض نمایند. برای شروع به اعتراض می بایست به  سامانه ثبت اعتراض مالیاتی رجوع و اعتراض خود را ثبت نمود. مرجع رسیدگی کننده، هیأت حل اختلاف مالیاتی خواهد بود. در صورتی که هیأت حل اختلاف مالیاتی اسناد و مدارک را جهت تعدیل مالیات کافی تشخیص ندهد، مبادرت به صدور حکم قطعی می نماید. در این صورت وراث می توانند ظرف 20 روز مجدداً اعتراض نمایند و موضوع را به هیأت تجدید نظر ارسال نمایند. این هیأت شامل افراد ذیل می باشد؛

• نماینده سازمان امور مالیاتی

• قاضی بازنشسته یا شاغل

• نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن و یا اتاق اصناف و یا اتاق تعاون

اعتراض در هر مرحله می بایست توسط وراث و یا وکیل یا نماینده قانونی آن ها و بصورت کتبی صورت پذیرد. اگر باز هم برای میزان مالیات صادر شده اعتراض وجود داشت، موضوع به شورای عالی مالیاتی ارجاع داده خواهد شد که متشکل از 25 نفر کارشناس اقتصادی، مالی و … می باشند.

برای مطالعه مواد 17 الی 43 قانون مالیات های مستقیم اینجا کلیک نمایید…