محیط زیست چیست؟

به معنی مجموعه به هم پیوسته عوامل و شرایطی که حیات و دوام موجودات زنده به آنها وابسته میباشد مثل لایه ازون که مانع تابش پرتوها فوق بنفش به زمین میگردد.

اصول حقوقی حاکم بر محیط زیست چیست؟

در عرف حقوقی محیط زیست، اصول حمایت و حفاظت از محیط زیست در توسعه پایدار، اصل حقوق نسل آینده (منابع و ثروتهای یک کشور فقط متعلق به نسل حاظر نمیباشد و آیندگان نیز حق استفاده سالم از محیط زیست را دارند)، اصل پیشگیری یا قاعده طلایی که مطابق آن پیامد های زیست محیطی مورد ارزیابی قرار میگیرد حاکم بر حقوق محیط زیست میباشد.

قانون راجع به محیط زیست در ایران

قانون بعنوان مهمترین ابزار اجتماعی وفرهنگی در تنظیم روابط اجتماعی نقش مهمی را بعهده دارد.زیرا بعث به نظم در آمدن مسائل زیست محیطی در قالب قواعد الزام آور می گردد.

ازین رو قانون اساسی ایران نیز در این حیطه سکوت نکرده و مطابق ماده ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران از آنجا که نسل های امروز و نسل های بعد باید در محیط زیست حیاط رو به رشدی داشته باشند حفاظت از محیط زیست را یک وظیفه عمومی دانسته و فعالیتهای اقتصادی و غیر اقتصادی که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیر قابل جبران همراه باشد ممنوع نموده است.

قواعد حاکم بر سازمان محیط زیست

بر اساس قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست مصوب 1350/03/28 اصلاحی مورخ 1371/۰۴/28 حفاظت و بهبود و بهسازی محیط زیست و پیشگیری و ممانعت از هر گونه آلاینده و هر اقدام مخرب که موجب بر هم خوردن تعادل و تناسب محیط زیست شود بر عهده سازمان حفاظت از محیط زیست میباشد و همچنین کلیه امور مربوط به جانوان وحشی و آبزیان آبهای داخلی وظیفه سازمان حفاظت از محیط زیست میباشد که نهادی مستقل و زیر نظر رئیس جمهور و مقامات ذی صلاح اداره میگردد که در تصمیمات خود برای تعیین مناطق پارک ملی، آثار طبیعی ملی، پناهگاه حیاط وحش و منطقه حفاظت شده قواعد زیر را رعایت میکنند.

در مواردی که سازمان محیط زیست بخواهد جنگل های قابل بهره برداری را به عنوان منطقه حفاظت شده یا پارک ملی اعلام نماید میبایست قبلا موافقت سازمان جنگلها و مراتع را دریافت نماید. منطقه ای که طرح جنگل داری یا مرتع داری به اجرا در می آید میبایست موافقت وزیر جهاد کشاورزی را بگیرد.
در مواردی که طرح اکتشاف و بهره برداری از منابع معدنی در حال اجراست میبایست موافقت وزیر معادن و فلزات را دریافت نماید.
همچنین مطابق این قانون صدور پروانه اکتشاف و بهره برداری از مواد معدنی در مناطقی که پارک ملی ، آثار طبیعی ملی ، پناهگاه حیاط وحش و منطقه حفاظت شده تعین میگردد موکول به موافقت شورای عالی حفاظت محیط زیست میباشد.

اهداف شورای عالی محیط زیست چیست؟

حفاظت از تنوع زیستی کشور، توسعه منابع طبیعی، پیشگیری و ممانعت از تخریب محیط زیست، افزایش آگاهی خود نسبت به محیط زیست، تدوین ضوابط مدیریت بهره برداری از منابع آب، خاک و هوا و مدیریت پسماند شهری، صنعتی و کشاورزی، روستایی و کنترل دخالت در اکوسیستم ها میباشد.
شورای عالی محیط زیست جهت مکان یابی مجتمع های صنعتی بزرگ ، کشاورزی و سکونت گاه انسانی دستور العمل زیست محیطی صادر مینماید.

جرایم ارتکابی محیط زیست در بعد داخلی و خارجی

توجه به محیط زیست و جرائم ارتکابی در محیط زیست هم در بعد داخلی و هم در بعد بین المللی مورد بررسی قرار میگیرد چرا که محیط زیست فراتر از مرزهای جغرافیایی میباشد.
مطابق حقوق شهر‌وندی محیط زیست بهره برداری از محیط زیست سالم و پاک از آلاینده های آب، خاک، هوا، امواج مضر و تشعشعات مضر حق کلیه شهروندان میباشد و اداره کل محیط زیست استان تلاش در جهت کاهش آلاینده ها انجام میدهد و در پیگیری مسائل از سایر دستگاه های اجرایی استفاده مینماید.

انواع جرایم زیست محیطی

به طور کلی دو نوع جرم در حوزه محیط زیست اتفاق می افتد

1- ارتکاب جرم علیه عناصر جان دار محیط زیست منهای انسان که شامل تمامی موجودات جاندار محیط زیست مثل جنگل، مرتعف جانداران و آبزیان وحشی میگردد که بر اساس قانون حفاظت و بهسازی محیط زیست حفاظت از انها بر عهده سازمان محیط زیست می باشد.

2-جرم زیست محیطی که شامل جرائمی است که بر علیه سلامت بشر و ایجاد خطر برای محیط زیست میگردد.

آلودگی محیط زیست به چه معنی است؟

بر اساس ماده ۹ قانون حفاظت از محیط زیست اقدام به هر عملی که موجبات آلودگی محیط زیست را فراهم نماید ممنوع است و ‌منظور از آلوده ساختن محیط زیست عبارت است از پخش یا آمیختن مواد خارجی به آب یا

هوا یا خاک یا زمین به میزانی که کیفیت فیزیکی یا شیمیایی‌یا بیولوژیک آن به طور زیان‌آور به حال انسان یا سایر موجودات زنده و یا گیاهان و یا آثار و ابنیه باشد تغییر دهد.

مجازات آلودگی محیط زیست

بر اساس ماده 688 قانون مجازات اسلامی مبحث تعزیرات هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی محسوب گردد از قبیل آلودگی آب آشامیدنی یا توزیع آب آشامیدنی آلوده و یا ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه، زباله در خیابان، کشتار غیر مجاز  دام و مواردی از این دست در صورتی که برای مرتکب مجازات شدید تری نداشته باشد حبس تا 1 سال خواهد بود

چنانچه جرایم مربوط به محیط زیست به مقدار زیاد و به قصد ایجاد اختلال در نظم اجتماعی باشد ممکن است دارای مجازات محاربه (اعدام) باشد.

مطابق ماده ۲۰ قانون مدیریت پسماند زباله تخلیه نخاله یا زباله در اماکن عمومی وسیله نقلیه تخلیه کننده به مدت یک تا ده هفته توقیف خواهد شد.
و اگر محل تخلیه در اماکن عمومی داخل شهر باشد حداکثر مجازات اعمال خواهد شد.

قانون مدیریت پسماند

در قانون مجازات آلودگی هوا چیست؟

قانون نحوه جلوگیری از آلودگی هوا را اینجا ببینید.

بند چ ماده 12 در خصوص ممنوعیت شکار و صید بر خلاف آگهی های سازمان محیط زیست و بندهای د و ه ماده 13 قانون شکار و صید مصوب 1346 نیز بیانگر مجازات هایی از قبیل حبس و جزای نقدی در خصوص ایجاد آلودگی های نفتی و غیره در آب های خزر، عمان و خلیج فارس و ایجاد حریق عمدی در پارک های ملی و محافظت شده است.

جهت مشاهده کلیه مواد قانون شکار و صید اینجا کلیک نمایید…

موضوع مهم و اساسی این است که در حوزه محیط‌زیست کمبود قانون نداریم، اما چون این قوانین به روز نیستند نمی‌توانیم ازآن بهره‌برداری لازم را ببریم.از این‌رو تصور می‌شود که این قوانین بازدارنده نیستند.‏
سازمان‌های حافظ منابع محیط‌زیست نیز نقش بسیار مهمی را ایفا می نمایند. همچنین جوامع بشری با آموزش و تربیت و نشر اخلاقیات می‌توانند رفتارهای غلط خود را بهبود بخشیده تا از آسیب‌های کیفری و مشکلات قانونی ناشی از تخلفات زیست محیطی مصون بمانند.‏
ایجاد بسترهای مناسب برای توانمندسازی سازمان‌های مردم نهاد و سازمان‌های زیست‌محیطی غیردولتی، دادن آزادی عمل به آنها برای فعالیت‌های آموزشی، اجتماعی و فرهنگی و به رسمیت شناختن آنها به عنوان نهادهای غیردولتی و غیرسیاسی می‌تواند تشکل‌های زیست‌محیطی را به مهم‌ترین اهرم‌های اجرایی در رفع مشکلات زیست‌محیطی جامعه بدل کند.‏
منشور حقوق شهروندی تکالیف بسیاری برای قوه مجریه ایجاد کرده است که یکی از آن‌ها حمایت از فعالیت‌ها و جنبش‌های اجتماعی و مدنی همچون سمن‌های محیط زیستی است.

برای مطالعه مقاله مربوط با منشور حقوق شهروندی و روز عدالت اجتماعی اینجا کلیک نمایید

روز محیط زیست در ایران

از آن جایی که تخریب محیط زیست تاثیر سویی بر زندگی انسان ها و اقتصاد کشورها دارد. 15 اسفند و روز درختکاری فرصتی است تا با افزایش آگاهی به حفظ و نگه داری محیط زیست و گونه های جانوری مبادرت کنیم.

وکیل و جایگاه آن در ایران